Recensie De Aanslag
Het boek De Aanslag is een aangrijpende roman van de Nederlandse schrijver Harry Mulisch. Mulisch werd in 1927 geboren en stierf in 2010, hij is op 20-jarige leeftijd begonnen met schrijven. De Aanslag werd in 1982 geschreven, het boek kende een groot succes, ook in het buitenland. Er werden ruim 1 miljoen exemplaren van het boek over heel de wereld verkocht. Het boek werd ook verfilmd, onder leiding van Fons Rademakers.
De Aanslag begint in 1945. Het verhaal wordt opgesplitst in vijf episodes. De vijf episodes geven de structuur van het verhaal weer, zo begrijp je het boek makkelijker. De eerste episode staat bijvoorbeeld logischerwijs voor de expositie, dit betekent dat er een aantal feiten in het boek worden aangehaald zodat je het verhaal beter zou begrijpen.
De Aanslag gaat over het leven van de jonge Anton Steenwijk. In 1945 is bijna heel Europa bevrijdt, maar de streek waar Anton leeft nog niet. Op een nacht wordt een NSB'er (een Nederlander die samenwerkt met de nazi's) in hun buurt neergeschoten. Eén van de buren legt het lichaam van de man voor hun huis. De nazi's pakken als represaille de ouders van Anton en Anton zelf op. Zijn broer Peter, ontsnapt. Anton wordt van zijn ouders gescheiden, hij weet niet waar zijn ouders naartoe worden gebracht en wat er met zijn broer is gebeurd. Zijn ouders worden vermoord. Hijzelf wordt opgesloten in een gevangenis, samen met een vrouw, Truus Coster. Hij praat gedurende die nacht met haar. De volgende dag worden ook zij van elkaar gescheiden, Anton mag naar zijn oom en tante in Amsterdam gaan. Anton studeert daar en wordt anesthesist. Later krijgt hij een dochtertje, Sandra, samen met zijn vrouw Saskia. In een café komt Anton toevallig Cor Takes, de man die de NSB'er heeft vermoord tegen. Er volgt een hevige discussie, de man probeert Anton te overtuigen dat hij die NSB'er 'moest' vermoorden, omdat hij al veel mensenlevens had genomen. Anton wilt afstand nemen van zijn verleden en zegt tegen Cor Takes dat hij zich niet moet verantwoorden, maar de man vertelt het toch. Anton komt ook te weten dat Truus Coster de vriendin was van Cor Takes. Hij beseft dat hij heeft geleden aan het negatieve oedipuscomplex. Truus had zoveel indruk op hem gemaakt, ze was zo lief, ze stelde hem gerust... dat zijn vrouw op haar moest lijken. Saskia leek eigenlijk op het beeld dat hij van Truus had gevormd. Later scheidt Anton van Saskia, maar ze blijven toch vrienden. Hij hertrouwt en krijgt een zoon. Op een dag komt hij zijn buurvrouw van uit de Tweede Wereldoorlog tegen, de dochter van de man die het lichaam van de NSB'er voor hun huis had geplaatst...
Op het einde krijgen we veel informatie. We krijgen op veel vragen een antwoord. Anton komt onder andere te weten waarom het lichaam van de NSB'er voor zijn huis werd neergelegd en niet bij de andere buren. Het einde is heel onverwacht en ongelooflijk goed gevonden.
Het einde van het verhaal zal zoveel indruk op je maken dat je er even stil van zult worden. Door het boek te lezen kom je te weten op welke drastische wijze een oorlog je leven kan veranderen. Via het boek krijg je ook het besef dat de oorlog echt niet lang geleden is gebeurd en dat het echt geen een ver-van-mijn-bed-show is. Anton wordt heel goed beschreven en je volgt hem van zijn kinderjaren tot het einde van zijn leven. Dit zorgt ervoor dat je sterk meeleeft met hem. Het verhaal is af en toe sloom geschreven, maar het boek moet je toch gelezen hebben, het is spannend, het boek is een absolute bestseller en het einde is van het boek is moeilijk te omschrijven, het is gewoon briljant.
Bronnen
De Aanslag
http://nl.wikipedia.org/wiki/Harry_Mulisch
http://www.boekverslag.nl/Verslag/De+aanslag/
http://www.lezenvoordelijst.nl/zoek-een-boek/nederlands-15-tm-19-jaar/d/de-aanslag/
http://www.demorgen.be/expo/harry-mulisch-83-overleden-a1177032/
http://www.moviemeter.nl/film/992
http://www.collegenet.nl/phpbb/viewtopic.php?t=45791&PHPSESSID=
Reflectieverslag De Aanslag
Ik voelde mij niet helemaal betrokken tot het verhaal. De oorlog is nog niet zo lang geleden, maar toch kan ik mij niet echt inbeelden hoe het zou moeten zijn om in die tijd te leven. Ik hoor wel verhalen van mijn grootouders, maar zij waren toen ook nog klein en ik lees natuurlijk wel regelmatig iets over de Tweede Wereldoorlog, maar het zelf meemaken moet toch anders zijn. Harry Mulisch slaagt er toch aardig in om je te laten inleven in het verhaal. Vooral het feit dat we het hoofdpersonage Anton heel zijn leven 'volgen' zorgt ervoor dat we ons beter kunnen inleven. Dat vond ik heel goed gedaan van Mulisch, meestal lees ik gewoon een verhaal en kan ik mij helemaal niet inleven.
Of het boek een maatschappelijke impact heeft weet ik niet. Ik denk eerder van niet, het verhaal doet je vooral nadenken en je leert er iets uit waar je niet meteen aan zou denken. We zien in het boek bijvoorbeeld dat Cor Takes het na de oorlog nog steeds zeer moeilijk heeft. Hij is psychologisch kapot. Zoiets hoor je niet vaak, meestal hoor je (kort samengevat) enkel dat de soldaten moedig hebben gevochten, dat ze zwaar hebben geleden en dat het na de oorlog feest is. Maar bij een oorlog komt er natuurlijk veel meer bij kijken. Ik vind het jammer dat we bij de anderen dingen niet meer bij stilstaan. Dat is het mooie van het boek, het doet je inzien dat er dingen kunnen gebeuren door een oorlog waar je niet meteen zou bij stilstaan, maar waar toch veel mensen mee kampen. Misschien hebben jouw grootouders of overgrootouders ook het probleem gehad van Cor Takes, dat ze ook na de oorlog het enorm moeilijk hadden en het zelfs na jaren niet hebben kunnen loslaten?
Wat mij het meest heeft doen nadenken is de ethische vraag: 'Wie zijn schuld is het nu eigenlijk dat de ouders van Anton werden vermoord?'. Er zijn veel mogelijke antwoorden.
Het antwoord kan simpelweg Cor Takes en Truus Coster zijn, omdat zij de NSB'er hebben vermoord. Zij wisten dat er represailles zouden volgen. Als zij het niet hadden gedaan, dan zouden de ouders van Anton niet vermoord zijn.
Een ander antwoord kan de buurman zijn. Indien hij het lijk niet had verplaatst, dan zou hij vermoord zijn.
Nog een ander antwoord is de nazi's. Als zij de oorlog niet hadden begonnen, dan zou dit allemaal niet gebeurd zijn.
De NSB'er zelf is ook een mogelijk antwoord. Mocht hij niet zo wreed zijn geweest, dan zouden Cor Takes en Truus Coster hem niet 'moeten' vermoorden.
Ook het toeval zou een antwoord kunnen zijn volgens mij. De kans dat er een moord zou zijn gepleegd in die omstandigheden en dat het lijk voor hun huis zou zijn gevonden, is enorm klein. Het had evengoed een andere familie zijn geweest die als represaille had gediend.
Het mooie aan het boek is dat er geen antwoord wordt gegeven, iedereen mag zelf nadenken. Ikzelf heb geen eenduidig antwoord gevonden op de vraag, ik heb er over nagedacht en volgens mij zijn het de vijf redenen die hier zijn vermeld gecombineerd. Want als je één van deze elementen weglaat, dan zouden Anton zijn ouders niet vermoord zijn. Iedereen die hier vermeld staat en het toeval zijn dus schuldig volgens mij.
Je leert dus interessante dingen over de Tweede Wereldoorlog en het verhaal doet je nadenken. Ik ben zeker dat je een goed gesprek kan voeren met iemand over al de vragen die worden gesteld in het boek.
Literaire bouwstenen De Aanslag
2.1.3 Je onderzoekt hoe het verhaal is opgebouwd
Het begin
Het verhaal heeft een begin ab ovo. Het hoofdpersonage (Anton Steenwijk) en zijn familie worden besproken in het begin van het verhaal. De omgeving en de tijd waarin ze leven worden ook uitvoerig besproken. Kort na het begin van het verhaal vindt het motorisch moment plaats, dat is natuurlijk het moment wanneer de NSB'er wordt vermoord.
Het midden
Het verhaal heeft duidelijk een cyclische opbouw. De vijf episodes tonen dat mooi aan. Het verhaal is ook volgens de stream of consciousness opgebouwd. Doorheen het verhaal zijn er veel gevoelens en ideeën, op het einde van het verhaal komen we te weten dat niet alles is verlopen zoals we hadden gedacht. Er is ook een queeste, Anton blijft zoeken naar de antwoorden op zijn vragen, die krijgt hij deels van Cor Takes en deels van zijn buurmeisje op het einde van het verhaal.
Mulisch creëert spanning door informatie achter te houden. Hij heeft een klein beetje de legpuzzelstructuur gebruikt, we krijgen op een moment informatie van Cor Takes, maar het meeste komen we pas helemaal op het einde te weten.
Het einde
Het verhaal heeft een gesloten einde. We weten wat er allemaal is gebeurd omtrent de moord en we weten wat er met alle personages is gebeurd.
Ik denk dat Harry Mulisch op alle vlakken de juiste beslissing heeft genomen. Indien het begin in medias res zou zijn, dan zouden we minder (snel) begrijpen hoe het verhaal in elkaar zit. Dan stellen we ons vragen die niet relevant zijn, zoals bijvoorbeeld: 'Wat doet die jongen in de cel met een vrouw dat hij niet kent?'. Dat zou ons in de war brengen en ons doen afleiden van de kern van het verhaal. De opbouw van het verhaal zorgt er ook voor dat we het verhaal makkelijker begrijpen. Dat het motorisch moment kort na het begin plaatsvindt is meer dan logisch, anders zou het boek saai worden. Dankzij de queeste kunnen we ons beter inleven in het personage, want ik denk dat de meeste mensen ook antwoorden op hun vragen zouden willen indien ze in de plaats van Anton zouden zijn. Dat er informatie wordt achtergehouden, zorgt voor spanning. Het einde is onverwacht en dat is goed, wie wil er nu een boek lezen waarvan hij/zij het einde had kunnen raden? Dat het een gesloten einde heeft is goed, ik denk niet dat je in dit verhaal met vragen moet achterblijven. Door het gesloten einde wordt je gechoqueerd en dat is net de kracht van het boek.
De schrijver heeft zijn taken qua opbouw naar mijn mening dus perfect uitgevoerd.
Reflectieverslag De Aanslag
Ik voelde mij niet helemaal betrokken tot het verhaal. De oorlog is nog niet zo lang geleden, maar toch kan ik mij niet echt inbeelden hoe het zou moeten zijn om in die tijd te leven. Ik hoor wel verhalen van mijn grootouders, maar zij waren toen ook nog klein en ik lees natuurlijk wel regelmatig iets over de Tweede Wereldoorlog, maar het zelf meemaken moet toch anders zijn. Harry Mulisch slaagt er toch aardig in om je te laten inleven in het verhaal. Vooral het feit dat we het hoofdpersonage Anton heel zijn leven 'volgen' zorgt ervoor dat we ons beter kunnen inleven. Dat vond ik heel goed gedaan van Mulisch, meestal lees ik gewoon een verhaal en kan ik mij helemaal niet inleven.
Of het boek een maatschappelijke impact heeft weet ik niet. Ik denk eerder van niet, het verhaal doet je vooral nadenken en je leert er iets uit waar je niet meteen aan zou denken. We zien in het boek bijvoorbeeld dat Cor Takes het na de oorlog nog steeds zeer moeilijk heeft. Hij is psychologisch kapot. Zoiets hoor je niet vaak, meestal hoor je (kort samengevat) enkel dat de soldaten moedig hebben gevochten, dat ze zwaar hebben geleden en dat het na de oorlog feest is. Maar bij een oorlog komt er natuurlijk veel meer bij kijken. Ik vind het jammer dat we bij de anderen dingen niet meer bij stilstaan. Dat is het mooie van het boek, het doet je inzien dat er dingen kunnen gebeuren door een oorlog waar je niet meteen zou bij stilstaan, maar waar toch veel mensen mee kampen. Misschien hebben jouw grootouders of overgrootouders ook het probleem gehad van Cor Takes, dat ze ook na de oorlog het enorm moeilijk hadden en het zelfs na jaren niet hebben kunnen loslaten?
Wat mij het meest heeft doen nadenken is de ethische vraag: 'Wie zijn schuld is het nu eigenlijk dat de ouders van Anton werden vermoord?'. Er zijn veel mogelijke antwoorden.
Het antwoord kan simpelweg Cor Takes en Truus Coster zijn, omdat zij de NSB'er hebben vermoord. Zij wisten dat er represailles zouden volgen. Als zij het niet hadden gedaan, dan zouden de ouders van Anton niet vermoord zijn.
Een ander antwoord kan de buurman zijn. Indien hij het lijk niet had verplaatst, dan zou hij vermoord zijn.
Nog een ander antwoord is de nazi's. Als zij de oorlog niet hadden begonnen, dan zou dit allemaal niet gebeurd zijn.
De NSB'er zelf is ook een mogelijk antwoord. Mocht hij niet zo wreed zijn geweest, dan zouden Cor Takes en Truus Coster hem niet 'moeten' vermoorden.
Ook het toeval zou een antwoord kunnen zijn volgens mij. De kans dat er een moord zou zijn gepleegd in die omstandigheden en dat het lijk voor hun huis zou zijn gevonden, is enorm klein. Het had evengoed een andere familie zijn geweest die als represaille had gediend.
Het mooie aan het boek is dat er geen antwoord wordt gegeven, iedereen mag zelf nadenken. Ikzelf heb geen eenduidig antwoord gevonden op de vraag, ik heb er over nagedacht en volgens mij zijn het de vijf redenen die hier zijn vermeld gecombineerd. Want als je één van deze elementen weglaat, dan zouden Anton zijn ouders niet vermoord zijn. Iedereen die hier vermeld staat en het toeval zijn dus schuldig volgens mij.
Je leert dus interessante dingen over de Tweede Wereldoorlog en het verhaal doet je nadenken. Ik ben zeker dat je een goed gesprek kan voeren met iemand over al de vragen die worden gesteld in het boek.
Literaire bouwstenen De Aanslag
2.1.3 Je onderzoekt hoe het verhaal is opgebouwd
Het begin
Het verhaal heeft een begin ab ovo. Het hoofdpersonage (Anton Steenwijk) en zijn familie worden besproken in het begin van het verhaal. De omgeving en de tijd waarin ze leven worden ook uitvoerig besproken. Kort na het begin van het verhaal vindt het motorisch moment plaats, dat is natuurlijk het moment wanneer de NSB'er wordt vermoord.
Het midden
Het verhaal heeft duidelijk een cyclische opbouw. De vijf episodes tonen dat mooi aan. Het verhaal is ook volgens de stream of consciousness opgebouwd. Doorheen het verhaal zijn er veel gevoelens en ideeën, op het einde van het verhaal komen we te weten dat niet alles is verlopen zoals we hadden gedacht. Er is ook een queeste, Anton blijft zoeken naar de antwoorden op zijn vragen, die krijgt hij deels van Cor Takes en deels van zijn buurmeisje op het einde van het verhaal.
Mulisch creëert spanning door informatie achter te houden. Hij heeft een klein beetje de legpuzzelstructuur gebruikt, we krijgen op een moment informatie van Cor Takes, maar het meeste komen we pas helemaal op het einde te weten.
Het einde
Het verhaal heeft een gesloten einde. We weten wat er allemaal is gebeurd omtrent de moord en we weten wat er met alle personages is gebeurd.
Ik denk dat Harry Mulisch op alle vlakken de juiste beslissing heeft genomen. Indien het begin in medias res zou zijn, dan zouden we minder (snel) begrijpen hoe het verhaal in elkaar zit. Dan stellen we ons vragen die niet relevant zijn, zoals bijvoorbeeld: 'Wat doet die jongen in de cel met een vrouw dat hij niet kent?'. Dat zou ons in de war brengen en ons doen afleiden van de kern van het verhaal. De opbouw van het verhaal zorgt er ook voor dat we het verhaal makkelijker begrijpen. Dat het motorisch moment kort na het begin plaatsvindt is meer dan logisch, anders zou het boek saai worden. Dankzij de queeste kunnen we ons beter inleven in het personage, want ik denk dat de meeste mensen ook antwoorden op hun vragen zouden willen indien ze in de plaats van Anton zouden zijn. Dat er informatie wordt achtergehouden, zorgt voor spanning. Het einde is onverwacht en dat is goed, wie wil er nu een boek lezen waarvan hij/zij het einde had kunnen raden? Dat het een gesloten einde heeft is goed, ik denk niet dat je in dit verhaal met vragen moet achterblijven. Door het gesloten einde wordt je gechoqueerd en dat is net de kracht van het boek.
De schrijver heeft zijn taken qua opbouw naar mijn mening dus perfect uitgevoerd.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten